مهارت اندیشیدن چیست؟
اندیشه و تفکر به عنوان یک فرایند ذهنی در همه انسان‌ها وجود دارد، اما وقتی از تفکر به عنوان یک مهارت صحبت می‌کنیم به فعالیت‌هایی با درجه بالاتر اشاره داریم و منظورمان توانایی فرد در بهره‌مندی و استفاده از روش‌های مناسب برای بهبود تفکر و ارائه راه‌حل‌های بهتر است.
ذهن ما به علت عملکرد طبیعی و حیاتی خود همیشه مشغول فکر کردن است، اما این مشغولیتِ فکری همیشه همراه با اندیشه و تفکر نیست، بلکه تنها زمانی که با چالش و مسئله‌ای روبرو می‌شود نیازمند تفکر یا همان ابتکار عمل برای تحلیل، ارزیابی، حل مسئله، و تصمیم‌گیری است. بر این اساس، گروهی از اندیشمندان و پژوهشگران حوزه‌های فلسفه، روانشناسی و علوم شناختی انواع تفکر را طبقه‌بندی کردند. آنها معتقدند تفکر در انسان به دو صورت ناخودآگاه و آگاهانه اتفاق می‌افتد:
- تفکر ناخودآگاه: فرآیندی است که در ذهن انسان به صورت خودکار و بدون توجه اتفاق می‌افتد و فرد بدون آگاهی و تمرکز کامل بر روی موضوع، به تفکر و تأمل مسائل می‌پردازد. این نوع تفکر نشان‌دهنده توانایی ذهنی انسان برای انجام فعالیت‌هایی تکراری است که به صورت عادت در آمده است. به این ترتیب، ممکن است بدون توجه به این که در حال انجام چه کاری هستیم، توانایی خواندن کتاب، آموزش دیدن، یادآوری خاطرات، بیان واقعیات و احساسات، گفتگو و رانندگی را داشته باشیم. این نوع تفکر بیشتر در زندگی روزمره و در تصمیم‌گیری‌های ساده، همچنین در تولید ایده‌ها و خلاقیت استفاده می‌شود.
- تفکر آگاهانه: فرآیندی است که در آن شخص به صورت آگاهانه، هدفمند و با توجه و تمرکز بر روی موضوع، به تحلیل و بررسی آن برای به دست آوردن راه‌حلی مناسب می‌پردازد. این نوع تفکر بیشتر به عملکرد آگاه و قابل کنترل ذهن در فرآیند تصمیم‌گیری و تحلیل تمرکز می‌کند و در تصمیم‌گیری‌های پیچیده و در روابط اجتماعی و موارد حرفه‌ای استفاده می‌شود.
مهارت اندیشیدن معمولاً مربوط به تفکر آگاهانه می‌باشند. تفکر آگاهانه به فرآیندهایی اشاره دارد که در آن فرد درک و آگاهی کامل از فعالیت‌های ذهنی خود دارد و قادر است بر آنها کنترل داشته باشد. این نوع تفکر شامل تحلیل، انتقاد سازنده، استدلال منطقی، بررسی دقیق و درک عمیق مسائل است. در این حالت، فرد قادر است با کنترل و هدایت توجه خود، به طور مستقیم بر روی مسئله یا سوال مورد نظر تمرکز کند و از طریق منطق و استدلال به نتیجه‌ای برسد.
تفکر آگاهانه با آموزش قابل توسعه و بهبود است و به طور خاص نیاز به تمرین و تجربه بیشتر دارد تا عملکرد بهبودیافته‌تری پیدا کند. به عنوان مثال، تفکر نقادانه، تفکر خلاق، تفکر تحلیلی و حل مسئله، بخشی از این تفکر هستند که برای بهبود آنها، نیاز به تمرین و تجربه بیشتری هست.
آموزش و تمرین می‌تواند به فرد کمک کند تا مهارت‌های تفکر آگاهانه خود را بهبود بخشد. با تمرین منظم و کاربرد آگاهانه این مهارت‌ها، فرد می‌تواند بهترین استفاده را از منابع ذهنی خود ببرد و در فرآیند تفکر و تصمیم‌گیری‌هایش بهتر و مؤثرتر عمل کند و به طور آگاهانه با مشکلات و واقعیت‌های زندگی خود برخورد کند و راه‌حل‌های بهتری را بیابد.
چه اهمیتی دارد؟
این روزها، افراد برای دستیابی به موفقیت در زندگی، به دنبال شناخت بهتر خود، توانایی‌های فکری بیشتر و بهبود عملکرد فکر خود هستند. چرا که افراد با مهارت اندیشیدن قوی می‌توانند به راحتی با مسائل پیچیده روبرو شده و راه‌حل‌های مناسبی را برای آنها پیدا کنند. با تمرین و تجربه، می‌توانند روش‌های جدیدی برای حل مسئله پیدا کنند؛ توانایی خلاقیت خود را افزایش دهند؛ در تحلیل مسائل و فرآیندهای پیچیده می‌توانند بهتر عمل کنند؛ همچنین توانایی ارزیابی و تفکر انتقادی خود را بهبود بخشند.
در کل، مهارت‌های اندیشیدن، بهبود عملکرد فکر را به شدت تسهیل و تسریع می‌کنند و به فرد کمک می‌کنند تا در زندگی خود موفق‌تر باشد و به راحتی با چالش‌های روزمره خود روبرو شود .به همین دلیل، دانشمندان و متخصصان در حوزه‌های مختلف، به بررسی روش‌هایی برای بهبود عملکرد فکر می‌پردازند.
چه فوایدی دارد؟
مهارت اندیشیدن انواع گوناگونی دارد. این مهارت‌ها دارای فواید بسیاری هستند که در زندگی روزمره ما به خوبی قابل توجه هستند. برخی از این فایده‌ها عبارت‌اند از:
- رسیدن به تصمیمات بهتر: با بهره‌گیری از مهارت اندیشه، فرد می‌تواند به تحلیل عمیق‌تری از مسائل بپردازد و تصمیمات بهتری بگیرد. به عبارت دیگر، مهارت اندیشه به فرد کمک می‌کند تا توانایی ارزیابی درستی از موقعیت‌ها و انتخاب بهترین راه‌حل را داشته باشد.
- ارتقای خلاقیت: مهارت اندیشه باعث ارتقای خلاقیت فرد می‌شود. با توانایی تفکر خلاقانه، فرد می‌تواند به راه‌حل‌های جدید و نوآورانه برای مسائل پیچیده برسد و بهبود‌های متعددی در زندگی خود داشته باشد.
- توسعه مهارت حل مسئله: مهارت اندیشه به فرد کمک می‌کند تا مهارت حل مسئله خود را توسعه دهد. با توانایی تحلیل و بررسی مسائل، فرد می‌تواند به راحتی به راه‌حل‌های مختلفی برای مسائل مختلف دست یابد.
- بهبود یادگیری: با تلاش برای توسعه مهارت اندیشه، فرد می‌تواند بهبود یادگیری خود را تجربه کند. به عنوان مثال، با توانایی تفکر انتقادی، فرد می‌تواند به راحتی از پیش‌فرض‌های خود رها شود و به یادگیری جدید و عمیق‌تر دست یابد.
- افزایش توانایی ارتباطی: مهارت اندیشه باعث افزایش توانایی ارتباطی فرد می‌شود. با توانایی ارائه دیدگاه‌های جدید و تحلیل عمیق‌تر، فرد می‌تواند به راحتی با دیگران درباره مسائل مختلف گفتگو کند.
- توسعه تفکر انتقادی: مهارت اندیشه به فرد کمک می‌کند تا تفکر انتقادی خود را توسعه دهد. با توانایی تحلیل مسائل و شناسایی ضعف‌ها و نقاط قوت، فرد می‌تواند به بهبود خود و دیگران کمک کند.
در کل، مهارت اندیشه بسیار مفید و ضروری برای زندگی موفق و پویا است که با تمرین و تلاش برای بهبود آن، می‌توانیم در تمامی جوانب زندگی خود به بهترین شکل عمل کنیم.
برای به دست آوردن یک مهارت، ابتدا باید آن را شناخت و درک کرد. سپس باید آموزش‌های لازم را دریافت و تلاش کرد تا با تمرین و تمرکز بهبود آن را بیشتر کرد. کسب مهارت در این زمینه می‌تواند به ما کمک کند تا به صورت بهتری از توانایی‌های تفکری خود استفاده کنیم و در برابر چالش‌های روزمره و پیچیده، با موفقیت مواجه شویم.
دیدگاهتان را بنویسید